15. yy’ın en büyük fresk ressamlarından biri olan Pinturicchio’nun (1454-1513) ‘Borgia Apartmanı- Azizler Salonu'nda yer alan ‘Aziz Katerina'nın Tartışması" isimli freski Osmanlı tarihinde önemli bir şahsiyeti konu ediniyor..
Cem Sultan ya da Şehzade Cem (1459-1495) bu şahsiyet. Kendisi Fatih Sultan Mehmed’in Çiçek Hatun’dan olma oğludur ve 2.Beyazıd’ın kardeşidir. Ağabeyi ile yapmış olduğu taht kavgaları Osmanlı tarihi açısından pek çok olumsuzlukları beraberinde getirmiştir.
1481'de Fatih Sultan Mehmet'in ölümü üzerine tahta
Şehzade Bayezid'in, İstanbul'da bulunan oğlu Korkut'un saltanat naibi çıkarılması ile öldürüleceğinden emin olduğundan, Konya civarında topladığı ordu ile Bursa'ya doğru ilerler Şehzade Cem. Bu esnada Korkut’un babası olan en büyük Şehzade Bayezid 'de, Amasya’da bulunmaktadır ve oradan İstanbul ’a yola çıkmıştır.
Sultan olan II. Bayezid, Ayas Paşa idaresindeki bir orduyu Cem Sultan'ın üzerine gönderir. Muharebeyi Cem Sultan kazanır ve Bursa’da padişahlığını ilan eder. Sultan II. Bayezid ’e gönderdiği arabulucularla, kendisinin Anadolu'da, Sultan Bayezid'in de Rumeli'de padişah olmasını ve Osmanlı topraklarını eşit olarak paylaşmayı teklif eder, kan dökülmesini istemez.
Tekrar muhabere yapılır..Savaşı kaybeden Cem Sultan yanına ailesini de alarak Osmanlı topraklarını terk eder. Osmanlı için en büyük sıkıntı ise bu aşamadan sonra yaşanacaktır.
Cem Sultan önce 1482 yılında telkinlerle tekrar harekete geçer ve Konya’yı kuşatır. Daha sonra Sultan II. Bayezid'den padişahlıktan vazgeçtiği takdirde kendisine bir milyon akçe ödeneceği belirtilen bir mektup alır, kabul etmez ve Rodos-Saint Jean şövalyeleri ile yaptığı antlaşma gereği onlardan yardım sözü alır ve Rodos ’a gider.
Antlaşmaya göre, Rodos 'tan alınan adalar geri verilecek, daimi bir sulh olacak ve masraflarına karşılık şövalyeler 150 bin altın alacaklardır. Şövalyelerin reisi Pierre d'Aubusson bu anlaşmayı yaparken Avrupa kralları ve Papa'ya da mektuplar göndererek Cem'in Rodos 'ta olduğunu, durumdan istifade ile bir haçlı ordusu meydana getirilmesini ve Türklerin Avrupa'dan çıkarılmasını teklif etmektedir. Sultan Bayezid ise şövalyelere her yıl 45 bin düka altını verecektir.
Cem Sultan vakası, Papa ve Avrupa kralları tarafından sürekli kullanılmış, masrafları için Papa, Sultan II. Bayezid'den yılda 40.000 altından fazla ödenek almış ve Cem Sultan'ı serbest bırakma tehditleriyle de Osmanlı fetihlerini durdurmayı başarmıştır. Bu olay ileride Şehzade katli için de önemli bir mesnet teşkil etmiştir..
Şehzade Cem'in naaşı bugün Bursa'da büyükbabası Sultan II. Murad'ın yaptırdığı caminin bahçesine kardeşi Şehzade Mustafa'nın yanına gömülüdür.
Painting: Pinturicchio (1454–1513) - St Catherine's Disputation -Vatikan, Roma.
-Cem Sultan sarığı ile Lucrezia Borgia ve İmparator Maximian'ın arasında durmaktadır, Appartamento Borgia (1492-1494)-
***
Dr.Öğr. Üyesi Hülya Kalyoncu
1990 yılında İ.Ü İktisat Fakültesi İktisat Bölümünden mezun oldu. 2007 yılında ‘Kadir Has Üniversitesi’ Kültür Varlıkları Koruma ve Restorasyon bölümünden ‘Rüstem Paşa Camisi ve Çinilerinin Türk Sanat ve Mimarlık Tarihi Açısından Önemi, Üretim, Kullanım ve Restorasyon Sorunları’ adlı yüksek lisans tezi ile ve 2011 yılında ‘Mimar Sinan Üniversitesi’ Türk ve İslam Sanatı Bölümünden ‘Topkapı Sarayı Müzesi Yıldız Porselenleri Koleksiyonu’nun Değerlendirilmesi ‘ doktora tezi ile mezun oldu. Evli ve iki kız çocuk sahibi olan Kalyoncu, Bilgi Üniversitesi’nde ve çeşitli üniversitelerde ‘Sanat Tarihi’, ‘Türk Sanatı Tarihi’ dersleri vermektedir.