Çocuk sahibi olmak isteyen çiftler zaman zaman zorlu yollardan geçebiliyor. Farklı nedenlere bağlı olarak meydana gelen prematüre doğumlar sonrasında yaşanan istenmeyen olayların önlenebilmesi adına üreme tıbbı sürekli yeni çalışmalar yapıyor. Bebeklerin anne karnı dışında büyüyebileceği yapay rahim uygulaması hakkında Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Dr. Hediye Dağdeviren ile konuştuk.
Prematüre Doğum Oranı Oldukça Yüksek
“Günümüzde her yıl yaklaşık olarak 15 milyon erken doğum meydana gelmektedir. En iyi pediatrik tedaviyle bile prematüre doğan bebeklerin 1 ile 3 milyonu hayatını kaybetmektedir.” İfadeleri kullanan Doç. Dr. Hediye Dağdeviren sözlerine “Hayatta kalanların birçoğunda da hayat boyu tedavi gerektirebilecek ek hastalıklar meydana gelmektedir.” diyerek devam etti. İlerleyen teknoloji sayesinde araştırılan yapay rahimler ile özellikle 28. haftadan önce meydana gelen ve aşırı erken doğum olarak kabul edilen, hayatta kalma şansının neredeyse hiç olmadığı durumlar da bile hayatta kalma mümkün hale getiriliyor. Biobag olarak da adlandırılan bu sistemler, bebeğin gelişiminin insan vücudu dışında tamamlanmasına izin veriyor. 2017 yılında Philadelphia’da yapılan bir çalışmada insan hamileliğinde yaklaşık 24. haftaya gelen gelişim dönemindeki bir kuzu yapay rahme yerleştirildi. Yerleştirmeden sonra dört hafta boyunca ciğer gelişimi, kan dolaşımı ya da enfeksiyon gibi herhangi bir erken doğum problemi olmadan yapay rahimde gelişmeye devam etti.
Yapay Rahim Nasıl Çalışıyor?
Yapay rahim, fetüsün anne rahminden alınarak yapay bir ortamda gelişmesi anlamına gelen ektogenez sürecini kolaylaştırıyor. Biobag adı verilen mühürlü yapay rahime dışarıdan göbek kordonu ve oksijeneratör bağlantısı yapılır. Tıpkı anne karnında olduğu gibi yapay rahim de dış dünyaya tamamen kapalı bir ortam olma niteliği taşır. Yapay rahmin içerisinde tüm gerekli besleyici maddelerin ve suyun yer aldığı amniyotik sıvı bulunuyor. Kordon bağı görevi gören bir kanal bu gıdaları ve oksijeni bebeğe taşıyor. Kalp kanı pompaladıkça bu kan göbek bağından oksijenatöre geliyor ve buradan tekrar vücuda gidiyor. Bebeğin oksijeni başarılı bir şekilde alması ile anne karnındaki plasenta kan akışı yapay rahimde de elde ediliyor.
Yapay Rahmin Avantajları
Doç. Dr. Hediye Dağdeviren: “Her ne kadar yapay rahim hakkında etik tartışmalar devam etse de bu teknolojinin önemli avantajları olduğu gerçeğinin göz ardı edilmemesi önemli. Bu avantajların başında ise fetal gelişim geliyor. Yapay rahim ile doğum, erken doğumda yaşama şansını önemli ölçüde etkiliyor. Yapay rahmin 24. hafta gibi oldukça erken kabul edilecek bir dönemde bile yaşama şansını arttırma potansiyeline sahip olduğunun da unutulmaması gerekiyor. Bununla beraber infertil olan ya da rahmi olmayan kişilerin bebek sahibi olma şansı bulunuyor.” Sözleri ile yapay rahmin sunabileceği avantajların altını çizdi. Yapay rahmin bir diğer avantajı ise gelişmekte olan bebeğin ameliyat edilebilmesine imkan tanıması. Günümüzde doğum oluncaya kadar bebeğe herhangi bir cerrahi müdahale yapılamıyor. Ancak ameliyatın gerekli olduğu durumlarda yapay rahmin gelişmekte olan bebeğe cerrahi müdahaleyi mümkün kılabilecek bir potansiyele sahip olması ile umut verici bir gelişme olarak nitelendiriliyor.